Buzdolabı Neden Ses Yapar? (Tıkırtı, Uğultu ve Motor Sesi Rehberi)

Gece yarısı, ev sessizliğe bürünmüşken mutfaktan gelen o garip sesi duydunuz mu? Belki bir “çat” sesi, belki sanki içeride biri varmış gibi bir “tıkırtı”, ya da sanki mutfakta bir uçak kalkıyormuş gibi artan bir “uğultu”.

İlk tepkiniz muhtemelen “Eyvah, bozuluyor!” ya da “Patlayacak mı?” korkusudur. Haklısınız, beyaz eşyalar (özellikle buzdolapları) evin en pahalı demirbaşlarıdır ve çıkardıkları her yeni ses, cüzdanınız için bir tehdit gibi gelebilir.

Ancak bir teknik servis uzmanı olarak sizi hemen rahatlatayım: Panik yapmayın. Buzdolabınızın çıkardığı seslerin büyük bir kısmı tamamen normaldir. O devasa metal kutu, içinde gazların sıvıya, sıvıların gaza dönüştüğü, fanların döndüğü, buzların eridiği yaşayan bir fabrikadır.

Elbette bazı sesler de vardır ki, bunlar yaklaşan bir felaketin (motor yanması gibi) habercisidir. Peki, hangisi normal, hangisi tehlikeli? Antalya’nın (Kepez, Muratpaşa, Konyaaltı, Lara) sıcaklarında en çok mesai harcadığımız bu konuyu, bir ses sözlüğü hazırlar gibi sizin için inceledik.

Gelin, buzdolabınızın size ne anlatmaya çalıştığını birlikte çözelim.

---

1. Basit Kontroller (Önce Bunları Eleyin)

Tornavidayı elinize almadan veya servisi aramadan önce, gürültünün kaynağının teknik bir arıza değil, çevresel bir faktör olmadığından emin olalım. İnanın, servis çağrılarımızın %20’si bu basit nedenlerden kaynaklanıyor.

Kontrol 1: Zemin Dengesi (Terazi Sorunu)

Buzdolabınızın ayakları yere tam basıyor mu? Eğer zemin eğriyse veya ayaklardan biri havada kalmışsa, motor çalışırken oluşan titreşim, dolabın gövdesini sallar ve metalik bir “zırıltı” sesi çıkarır.

• Çözüm: Dolabın üstüne bir su terazisi koyun veya elinizle sallayarak boşluk olup olmadığına bakın. Ayarlanabilir ayakları çevirerek dolabı sabitleyin.

Kontrol 2: “Temas” Sorunu

Buzdolabınız arkadaki duvara, yandaki tezgaha veya dolaplara değiyor mu? Kompresör (motor) çalışırken oluşan doğal titreşim, buzdolabının temas ettiği yüzeylere çarparak sesi 10 katına çıkarabilir.

• Çözüm: Buzdolabını arkadan ve yanlardan en az 5-10 cm boşluk kalacak şekilde konumlandırın.

Kontrol 3: İç Düzenleme (Kavanoz Orkestrası)

Bazen o duyduğunuz “tıkırtı”, teknik bir arıza değil, birbirine çarpan iki turşu kavanozudur. Raflardaki cam şişeler birbirine değiyorsa, motor titreşimiyle ses yaparlar.

• Çözüm: İçerideki eşyaları kontrol edin, birbirine değen camları ayırın.

Eğer bu kontrolleri yaptınız ama o rahatsız edici ses (uğultu, tık sesi veya sürtme sesi) devam ediyorsa, artık teknik kısma geçebiliriz.

---

2. Olası Nedenler (Buzdolabı Sesleri Sözlüğü)

Hangi ses ne anlama gelir? İşte bir teknisyenin kulağından, en sık duyulan 5 ses ve anlamları:

Ses 1: “Tık… Tık…” (Ve Sonra Sessizlik)

Bu, en tehlikeli seslerden biridir. Genellikle buzdolabının arkasından, alt kısımdan gelir.

• Anlamı: Motor (kompresör) çalışmaya çalışıyor ama kalkış yapamıyor. O duyduğunuz “tık” sesi, motoru korumaya çalışan Termik/Röle parçasının atma sesidir.
• Teknik Neden: Ya motor kalkış rölesi bozuktur ya da (daha kötüsü) motor yanmıştır/sıkışmıştır. Eğer buzdolabınız aynı zamanda soğutmuyorsa, acil servis gerektirir.

Ses 2: “Vuuuu” veya “Pırpır” (Sürtme Sesi)

Bu ses genellikle buzdolabının içinden veya dondurucu kısmından gelir ve kapıyı açtığınızda durur.

• Anlamı: Sorun Fan Motoru‘ndadır.
• Teknik Neden: No-Frost buzdolaplarında, soğuk havayı dağıtan fanlar vardır.
  1. Fan motorunun burçları aşınmış olabilir (uğultu yapar).
  2. Daha yaygını; buzlanma sorunu (defrost arızası) nedeniyle pervaneler oluşan buz kütlesine çarpıyordur (pırpır sesi). Bu durumda dolabın soğutması da azalır.

Ses 3: “Şırıl Şırıl” veya “Guruldama” (Su Sesi)

Kullanıcıların en çok korktuğu ama aslında en masum sestir. “Sanki içeride su akıyor” dersiniz.

• Anlamı: Endişelenmeyin, bu Normaldir.
• Teknik Neden: Buzdolabınızın soğutma sistemi içinde dolaşan gaz, sıvı halden gaz haline geçerken boruların içinde bu sesi çıkarır. Yeni nesil çevre dostu gazlarda bu ses daha belirgindir. Bu, dolabınızın çalıştığını gösterir, bozulduğunu değil.

Ses 4: “Çat!”, “Küt!” (Patlama Sesi)

Gece sessizliğinde aniden gelen ve sizi yerinizden sıçratan o ses.

• Anlamı: Genellikle Normaldir.
• Teknik Neden: “Isıl Genleşme” diyoruz. Buzdolabının iç gövdesi plastiktir. Soğutma sırasında plastik büzüşür, defrost (buz eritme) sırasında ısınarak genleşir. Bu ani sıcaklık değişimleri, plastik gövdeden “çatlama” seslerinin gelmesine neden olur. Tıpkı sıcak arabanın motorunun soğurken çıkardığı sesler gibi.

Ses 5: Yüksek ve Metalik “Motor” Gürültüsü

Buzdolabınız çalışıyor ama sanki mutfakta bir traktör var.

• Anlamı: Kompresör (motor) kaynaklı mekanik sorun.
• Teknik Neden:
  1. Motoru gövdeye bağlayan kauçuk takozlar (amortisörler) zamanla sertleşmiş veya kopmuş olabilir. Motor gövdeye direkt temas eder ve gürültü yapar.
  2. Motorun içindeki piston veya yaylar kırılmıştır. Bu durumda motor çalışsa bile çok gürültülüdür ve yakında iflas edecektir.

---

3. Ne Zaman Servis Çağırmalısınız?

Her seste servisi aramanıza gerek yoktur. Ancak aşağıdaki durumlar “kırmızı alarm” demektir ve kullanıcı müdahalesi ile çözülemez:

1. Soğutma Yoksa: Ses var (veya tık sesi var) ama dolap soğutmuyorsa.
2. Ses Tahammül Edilemezse: Yan odadan bile duyulacak kadar yüksek metalik sesler geliyorsa.
3. Yanık Kokusu: Sese, plastik veya kablo yanığı kokusu eşlik ediyorsa.
4. Sürekli “Tık-Dur” Yapıyorsa: Motor 3 saniye çalışıp “tık” diye duruyor ve bunu sürekli tekrarlıyorsa.

Bu durumlarda fişi çekip beklemek sorunu çözmez, aksine içindeki yiyeceklerin bozulma sürecini hızlandırır. Özellikle Antalya‘nın nemli ve sıcak havasında motor ve fan arızaları hızla ilerler.

---

4. Sonuç: Sessizliğe Geri Dönüş

Buzdolabınızın çıkardığı sesler, onun sağlık durumunun göstergesidir. Su sesi veya ara sıra gelen çıtırtılar, onun çalıştığını gösteren yaşam belirtileridir. Ancak fan sürtmesi, motor kalkış problemi veya metalik gürültüler, profesyonel bir kulak ve el gerektirir.

Akdeniz Teknik Servis olarak, Arçelik, Bosch, Samsung, Siemens, Profilo veya Beko… Markası ne olursa olsun, o gürültünün kaynağını (Fan mı? Motor mu? Röle mi?) yerinde tespit ediyoruz.

Amacımız size parça satmak değil, evinizin huzurunu geri vermektir. Unutmayın, servis kapsamında değiştirdiğimiz tüm parçalar (Fan motoru, Kompresör vb.) 1 yıl garanti kapsamındadır.

Gürültülü bir buzdolabı kaderiniz değil. O sesi kesin, konforunuzu geri kazanın.